( অপূৰ্ব দাস )
নৱৰাত্ৰিৰ সময়ত দেৱী দুৰ্গাৰ বিভিন্ন ৰূপক ন দিন পূজা কৰা হয়। লগতে প্ৰতিটো ৰূপৰ বাবে বহুতো ধৰ্মীয় অনুষ্ঠান সম্পন্ন কৰা হয়। আজি আপুনি জানিবলৈ পাব ন দিনৰ বাবে কোনবোৰ প্ৰসাদ আগবঢ়াব লাগে।
নৱৰাত্ৰি উৎসৱৰ সময়ত নৱদুৰ্গা পূজাৰ বাবে বহুতো ধৰ্মীয় ৰীতি-নীতি আৰু কাৰ্য্য সম্পাদন কৰা হয়। ইয়াৰ অধীনত নৱদুৰ্গাৰ প্ৰতিটো ৰূপত নিৰ্দিষ্ট প্ৰসাদ আগবঢ়োৱাৰ পৰম্পৰা আছে। দেৱী দুৰ্গাৰ প্ৰতিটো অৱতাৰ নিজৰ মাজতে বিশেষ আৰু অনন্য। সেইবাবেই তেওঁলোকৰ বিভিন্ন ৰূপ অনুযায়ী বিশেষ প্ৰসাদ আগবঢ়োৱা হয়, যিটো জনা উচিত।
প্ৰথম দিনাই দেশী ঘিউ আগবঢ়াব :
(মা শৈলপুত্ৰীৰ প্ৰসাদ )
নৱৰাত্ৰিৰ প্ৰথম দিনটো দেৱী শৈলপুত্ৰীৰ নামত উচৰ্গা কৰা হয় । দেৱীয়ে সতী ৰূপত আত্মহত্যা কৰিছিল আৰু তাৰ পিছত তেওঁৰ জন্ম হৈছিল পৰ্বত ৰজা হিমালয়ৰ কন্যা দেৱী পাৰ্বতী হিচাপে। পৰ্বত ৰজা হিমালয়ৰ কন্যা হোৱাৰ বাবে মাতৃ দেৱীৰ এই ৰূপটোক শৈলপুত্ৰী বুলি কোৱা হয়। মাতৃ শৈলপুত্ৰী ত্ৰিমূৰ্তি অৰ্থাৎ ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু আৰু মহেশৰৰ শক্তিৰ প্ৰতীক। মা শৈলপুত্ৰীৰ আশীৰ্বাদ বিচাৰি প্ৰসাদ হিচাপে দেশী ঘিউ আগবঢ়াব লাগে।
দ্বিতীয় দিনা আগবঢ়াব চেনি প্ৰসাদ :
( মা ব্ৰহ্মচাৰিনীৰ প্ৰসাদ)
নৱৰাত্ৰিৰ দ্বিতীয় দিনটো দেৱী ব্ৰহ্মচাৰিনীক উচৰ্গা কৰা হয়। পাৰ্বতী দেৱীৰ তপস্বী আৰু অবিবাহিত ৰূপক দেৱী ব্ৰহ্মচাৰিনী হিচাপে পূজা কৰা হয়। দেৱীৰ এই অৱতাৰ অধ্যৱসায় আৰু তপস্যাৰ প্ৰতীক। দেৱীৰ এই গুণসমূহ লাভ কৰিবলৈ সাধকে চেনি প্ৰসাদ আগবঢ়াব লাগে।
তৃতীয় দিনা খীৰৰ প্ৰসাদ :
(মা চন্দ্ৰঘন্টাৰ প্ৰসাদ)
নৱৰাত্ৰিৰ তৃতীয় দিনটো দেৱী চন্দ্ৰঘান্তৰ নামত উচৰ্গা কৰা হয়। দেৱী চন্দ্ৰঘন্টা হৈছে দেৱী পাৰ্বতীৰ বিবাহিত ৰূপ। ভগৱান শিৱক বিয়া কৰাই দেৱী পাৰ্বতীয়ে কপালত অৰ্ধচন্দ্ৰ শোভাযাত্ৰা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে, যাৰ বাবেই দেৱী চন্দ্ৰঘন্টা নামেৰে পৰিচিত হ’ল। দেৱী চন্দ্ৰঘন্টাই নিজৰ ভক্তসকলক সাহস প্ৰদান কৰি সকলো কু-অভ্যাসৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখে। দেৱী চন্দ্ৰঘন্টাক প্ৰসাদ হিচাপে খীৰ অৰ্পণ কৰিব লাগে।
চতুৰ্থ দিনা মালপোৱা প্ৰসাদ :
(মা কুশমাণ্ডৰ প্ৰসাদ )
নৱৰাত্ৰিৰ চতুৰ্থ দিনা দেৱী কুশমাণ্ডাক পূজা কৰা হয়। মাতৃ কুশমাণ্ডা সূৰ্য্যৰ ভিতৰত অৰ্থাৎ সৌৰজগতত বাস কৰে, তেওঁৰ বাহিৰে আন কাৰোৰে এই শক্তি আৰু ক্ষমতা নাই। কুশমাণ্ড দেৱীৰ শৰীৰ সূৰ্য্যৰ দৰে ঐশ্বৰিক আৰু উজ্জ্বল। দেৱী কুশমাণ্ডাই নিজৰ ভক্তসকলৰ জীৱনৰ পৰা অন্ধকাৰ ধ্বংস কৰি ধন-সুস্থতা প্ৰদান কৰে। মালপুৱা প্ৰসাদ মাতা কুশমাণ্ডাক আগবঢ়াব লাগে।
পঞ্চম দিনা কল প্ৰসাদ আগবঢ়াব :
(মা স্কন্দমাতাৰ প্ৰসাদ কল)
জগদম্বৰ স্কন্দমাতা ৰূপ নৱৰাত্ৰিৰ পঞ্চম দিনা পূজা কৰা হয়। দেৱী পাৰ্বতীৰ জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ ভগৱান কাৰ্তিকেয়, যাক স্কন্দ দেৱ বুলিও কোৱা হয়। সেইবাবেই মাতৃ পাৰ্বতীক দেৱী স্কন্দমাতা বুলিও কোৱা হয়। দেৱী স্কন্দমাতাই নিজৰ ভক্তসকলক সমৃদ্ধি আৰু শক্তি প্ৰদান কৰে। নৱৰাত্ৰিৰ সময়ত দেৱী স্কন্দমাতাক কলৰ প্ৰসাদ আগবঢ়াওক।
ষষ্ঠ দিনা মৌ আগবঢ়াব :
( মা কাত্যায়িনীৰ প্ৰসাদ )
নৱৰাত্ৰীৰ ষষ্ঠ দিনা মা কাত্যায়িনী দেৱীক পূজা কৰা হয়। মহিষাসুৰৰ অসুৰ শেষ কৰিবলৈ দেৱী পাৰ্বতীয়ে কাত্যায়িনী দেৱীৰ ৰূপ লৈছিল। এইটোৱেই হৈছে দেৱী পাৰ্বতীৰ আটাইতকৈ হিংস্ৰ ৰূপ। দেৱী কাত্যায়িনীৰ এই ৰূপটোৱে ক্ৰোধৰ ইতিবাচক ব্যৱহাৰ দেখুৱাইছে। মধু অৰ্থাৎ মৌ দেৱী কাত্যায়িনীক অৰ্পণ কৰিব লাগে।
সপ্তম দিনা গুড় প্ৰসাদ :
( মা কালৰাত্ৰীৰ প্ৰসাদ )
নৱৰাত্ৰিৰ সপ্তম দিনা দেৱী কালৰাত্ৰীৰ পূজা কৰা হয়। দেৱী পাৰ্বতীয়ে শুম্ভ-নিশুম্ভ অসুৰক হত্যা কৰিবলৈ নিজৰ বগা ৰং ত্যাগ কৰিছিল। দেৱীৰ এই উগ্ৰ ৰূপ দেৱী কালৰাত্ৰী নামেৰে জনাজাত। এইটোৱেই হৈছে দেৱী পাৰ্বতীৰ আটাইতকৈ উগ্ৰ আৰু ভয়ংকৰ ৰূপ। কালৰাত্ৰী দেৱীৰ শৰীৰৰ পৰা নিৰ্গত শক্তিশালী শক্তি শোষণ কৰিবলৈ নৱৰাত্ৰিৰ সময়ত দেৱী কলৰাত্ৰীক গুৰ অৰ্পণ কৰিব লাগে।
অষ্টম দিনত নাৰিকল আগবঢ়াব :
(মা মহাগৌৰীৰ ভোগ )
নৱৰাত্ৰিৰ অষ্টম দিনা মহাগৌৰী দেৱীক পূজা কৰা হয়। পৌৰাণিক কাহিনী অনুসৰি ষোল্ল বছৰ বয়সত দেৱী শৈলপুত্ৰী আছিল অতি সুন্দৰ আৰু বগা ৰঙৰ । উজ্জ্বল বৰণৰ বাবে তেওঁক দেৱী মহাগৌৰী বুলি জনা যায়। মহাগৌৰী দেৱীক প্ৰসাদ হিচাপে নাৰিকল অৰ্পণ কৰি মানুহ পাপমুক্ত হৈ বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ বস্তুগত সুখ ভোগ কৰে।
নৱম দিনা তিল প্ৰসাদ আগবঢ়াব :
( মা সিদ্ধিদাত্ৰীৰ ভোগ)
নৱৰাত্ৰিৰ নৱম দিনা দেৱী সিদ্ধিদাত্ৰীক পূজা কৰা হয়। সৃষ্টিৰ আৰম্ভণিতে ভগৱান ৰুদ্ৰই বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড সৃষ্টিৰ বাবে আদি-পৰাশক্তিক পূজা কৰিছিল। আদি-পৰাশক্তি দেৱীৰ কোনো ৰূপ নাছিল আৰু নিৰাকাৰ আছিল বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। এইটো ধনাত্মক আৰু ঋণাত্মক শক্তিৰ সংমিশ্ৰণ আছিল যাক অৰ্ধনাৰী ঈশ্বৰ বুলি কোৱা হয়। শক্তিৰ পৰম দেৱী আদি-পৰাশক্তি ভগৱান শিৱৰ বাওঁ অৰ্ধৰ পৰা সিদ্ধিদাত্ৰী হিচাপে আবিৰ্ভাৱ হৈছিল। সিদ্ধিদাত্ৰী দেৱীক পূজা কৰি সকলো ধৰণৰ সাফল্য লাভ কৰে। নৱৰাত্ৰীৰ সময়ত তিল বা তিলৰ পৰা তৈয়াৰী বস্তু সিদ্ধিদাত্ৰী দেৱীক অৰ্পণ কৰিব লাগে।
